منظومه شمسی ما عبارت از خورشيد است و هر چيزی كه دور خورشيد می گردد. يعنی خورشید، سیارات و ماه

هایشان، سیارک ها، ستاره های دنباله دار و شهاب سنگ ها منظومه شمسی ما را تشكيل می دهند. گرد و غبار و تكه يخ

هايی كه دور خورشيد می گردند هم جزو منظومه شمسی هستند.

خورشيد یک ستاره است. خورشيد بزرگ ترين چيزی است كه در منظومه شمسی ما پيدا شده. همه نور و گرمای سياره

ها از خورشيد است. علاوه بر خورشيد، زمین و ماه زمين، بسياری از اشيای موجود در منظومه شمسی نيز بدون

تلسكوپ قابل ديدن هستند. سياره های تیر یا عطارد، زهره يا ناهید، مریخ، مشتری، کیوان یا زحل، سيارك های درخشان،

شهاب سنگ ها و بعضی از ستاره های دنباله دار را یتوان بدون تلسكوپ مشاهده کرد. ولی اشيای خيلی بيشتری در

منظومه شمسی ما هستند كه آنها را بايد با تلسكوپ ديد.

سياره ها

هشت سياره ای كه دور خورشيد می گردند عبارتند از: زمين، تیر یا عطارد، زهره يا ناهيد، مريخ، مشتری (بزرگ ترين

سياره منظومه شمسی ما)، كيوان يا زحل (با حلقه های بزرگی كه دور آن است)، اورانوس و نپتون. تا مدت ها ستاره

شناسان پلوتون را هم در زمره سیارات به حساب می آوردند ولی به تازگی آن را سیاره کوتوله در نظر می گیرند.

كمربندی از سيارك ها (سياره هايی با ابعاد كوچك كه از سنگ و فلز ساخته شده اند) نيز وجود دارند كه بين مريخ و

مشتری می گردند. براساس قوانین حركت سياره ای كه به وسیله يوهان كپلر ستاره شناس آلمانی در قرن هفدهم ميلادی

کشف شد، سياره ها در مداری بيضی شکل به دور خورشيد می گردند.

سياره های داخلی تر و سياره های خارجی تر

سياره های داخلی (سياره هايی كه نزديك به خورشيد به دور آن می گردند) به طور کامل با سياره های خارجی (سياره

هايی كه دور از خورشيد به دور آن می گردند) متفاوتند.

- سياره های داخلی تر عبارتند از:تیر یا عطارد، زهره يا ناهيد، زمين و مريخ. سياره های داخلی بيشتر از سنگ و آهن

تشكيل شده اند. آنها به عنوان سياره های زمين مانند شناخته می شوند چون از نظر اندازه و تركيب تا حدودي مثل زمين

هستند. این سیارات تعداد كمی ماه دارند يا اصلاً ماه ندارند. 

- سياره های خارجی تر عبارتند از: مشتری، كيوان يا زحل، اورانوس، نپتون و سیاره کوتوله پلوتون. اين اجرام به جز

پلوتون جهان های بسيار بزرگی هستند كه با لايه های خارجی ضخيم و گازی محاصره شده اند. تقريباً همه جرم آنها از

هيدروژن و هليوم است. تركيبات آنها هم بيشتر به خورشيد شبيه است تا به  زمين. اگر به زير لايه ها خیارجی گازی و

ضخيم آنها دست پيدا كنيم، مي بينيم كه آنها در واقع  سياره های غول آسايی هستند كه سطح خاكی ندارند. فشار ناشی از

جو ضخيمی كه آنها را احاطه كرده، سطح زير جو آنها را به مايع تبديل كرده هر چند كه ممكن است هسته آنها از سنگ

باشد. حلقه های تشكيل شده از گرد و غبار، سنگ و تكه های يخ نيز دور همه این سياره های غول آسا را محاصره كرده.

در میان آنها حلقه های زحل از همه معروف تر است. اما حلقه های باريك تری هم مشتری، اورانوس و نپتون را احاطه

كرده اند. سياره های خارجی تعداد زيادی هم ماه دارند.

اجسام كوچك

اشيای كوچك تری هم دور خورشيد می گردند كه شامل سيارك ها، شهاب سنگ ها و ستاره های دنباله دار هستند.

- سيارك ها (كه سيارات كوچك هم ناميده می شوند) اشيایی فلزی و سنگی هستند. بيشتر سيارك هايی كه دور خورشيد می

گردند در كمربند سياركی بين مريخ و مشتری قرار دارند.

- ستاره های دنباله دار، توپ هایی هستند كه بيشتر از سنگ و يخ تشكيل شده اند و دور خورشيد می گردند. آنها دنباله ها

يا دم های خيلی بلندی دارند.

- شهاب سنگ ها قطعاتی تشکیل یافته از فلز يا سنگ هستند كه از سيارك ها كوچك ترند و در ميان فضا سفر می كنند

. اكثر آنها بسيار ريزند.

كمربند كویيپر

در دهه 1990 ستاره شناسان تعدادي شيء سنگی كوچك كشف كردند كه بالاتر از مدار نپتون و پلوتون دور خورشيد می

گردند. ستاره شناسان عقيده دارند كه در بخش خارجی تر منظومه شمسی، دسته هايی از مواد از جنس سنگ وجود دارد.

کمربندی که این اشیاء در آن می گردند، به نام کمربند كویيپر معروف است. کوییپر نام اولين كسی است كه وجود این اشیا

را پيش بينی كرد. حتی دانشمندان احتمال می دهند که پلوتون بزرگ ترين شیء كمربند كویيپر باشد.

 فاطمه فدایی